• De Amerikaanse dollar heeft dit jaar de wind in de zeilen en zet druk op veel valuta uit opkomende landen.
  • Een belangrijke uitzondering is de Zuid-Afrikaanse rand, een van de best presterende valuta dit jaar
  • Valuta-expert Joey van Hanegem van Ebury bespreekt de achterliggende redenen voor de sterke prestaties van de rand.

ANALYSE – Zuid-Afrika is na Nigeria de belangrijkste handelspartner voor het Nederlandse bedrijfsleven op het Afrikaanse continent. De ontwikkeling van de Zuid-Afrikaanse munt, de rand, is dan ook interessant om te volgen. De rand is een van de weinige valuta’s die dit jaar stand hield tegenover de sterke dollar. Wat zit daar achter?

De handelsrelatie tussen Nederland en Zuid-Afrika is de afgelopen jaren stabiel gebleven, met een lichte groei in zowel import als export. Nederlandse bedrijven exporteerden in 2023 voor 3,2 miljard euro naar Zuid-Afrika, voornamelijk technologie en ruwe aardolie(producten). De import vertegenwoordigde een waarde van 2,3 miljard euro, bestaande uit groente en fruit en metalen als chroom, aluminium en platina.

De import van deze non-ferro metalen is belangrijk voor Nederlandse bedrijven die actief zijn in de bouw, techniek en auto-industrie. Een duurdere ZAR kan dus vergaande gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering. En dit is exact wat we zien gebeuren.

Opleving economie van Zuid-Afrika

De Zuid-Afrikaanse munt is aan een opmars bezig en dit komt voor een groot deel door het opleven van de economie. Dit is geheel te danken aan het herstel van een betrouwbare stroomvoorziening in het land.

Sinds april 2024 zijn er geen geplande stroomonderbrekingen meer (loadshedding). Dit was daarvoor noodzakelijk om de vraag naar elektriciteit te beheren, wanneer deze groter was dan het aanbod. Het was een noodmaatregel om een totale ineenstorting van het elektriciteitsnet te voorkomen.

De stroomuitval heeft economische ontwikkeling danig in de weg gezeten. Nu dit tot het verleden lijkt te behoren, zien we dat de bereidheid om te investeren in de economie toeneemt. Deze ommekeer is te danken aan grote structurele hervormingen, zoals de benoeming van een speciale minister voor elektriciteit. Daarnaast is er hard gewerkt aan de professionalisering van het elektriciteitsbedrijf Eskom.

Deze hervormingen kregen een verdere impuls in mei van 2024. Het ANC verloor de absolute meerderheid in het parlement, wat leidde tot een regering van nationale eenheid, waarin verschillende partijen zijn vertegenwoordigd. Deze coalitie blijkt een katalysator te zijn voor economische ontwikkeling. Zo kan het midden- en kleinbedrijf in Zuid-Afrika rekenen op sterke ondersteuning en is het beleid gericht op het creëren van nieuwe banen.

Stijging goudprijs goed voor Zuid-Afrikaanse rand

Ten slotte geeft de oplopende prijs van goud de Zuid-Afrikaanse economie een flinke steun in de rug. Aangezien Zuid-Afrika de vierde grootste exporteur van goud ter wereld is, heeft de rand geprofiteerd van een stijging van meer dan 30 procent in de goudprijs sinds het begin van het jaar.

Na de Amerikaanse presidentsverkiezingen zagen we een kleine correctie in de goudprijs vanaf het recordniveau eind oktober. Dit had direct gevolgen voor de waarde van de rand in die periode.  Deze waardedaling was echter van korte duur, wat erop duidt dat de rand stevig in het zadel zit.

De centrale bank van Zuid-Afrika is ondertussen begonnen met het verlagen van de beleidsrente, waardoor de economie verder op stoom kan komen. De beleidsrente staat nog op een relatief hoog niveau van 7,75 procent, maar de verwachting is dat deze verder wordt verlaagd, waardoor de binnenlandse vraag toeneemt.

De regering blijft getuigen van een verstandig en stabiel economisch en fiscaal beleid, wat buitenlandse investeerders tevreden zal stemmen. De goudprijs blijft naar verwachting oplopen.

Risico's voor de rand

Is het dan alles goud wat er blinkt voor deze belangrijke speler in de BRICS-groep? De sterke dollar blijft een risico, ook voor de Zuid-Afrikaanse rand. Zeker nu Donald Trump op zijn socialmediaplatform heeft laten weten vooral de BRICS-landen extra lasten op te leggen.

Ook binnenlandse kwesties kunnen de waarde van de rand negatief beïnvloeden. De infrastructuur en energievoorziening zijn nog altijd kwetsbaar, evenals de politieke samenwerking.

Hoewel een sterke Zuid-Afrikaanse rand duur is voor het Nederlandse bedrijfsleven dat importeert vanuit Zuid-Afrika, is een sterke economie voor alle partijen belangrijk. Het land beschikt over waardevolle grondstoffen, die belangrijk zijn voor bijvoorbeeld de bouwopgave in ons land.

Een betrouwbare handelspartner is in dit opzicht heel waardevol, terwijl Nederlandse bedrijven rekening moeten houden met het risico van een oplopende koers van de Zuid-Afrikaanse munt.

Joey van Hanegem is een Foreign Exchange Dealer bij Ebury Nederland.